Zarówno w Polsce jak i wielu innych krajach sprzedaż biżuterii z metali szlachetnych podlega pewnym restrykcjom i przepisom prawnym. O obrocie biżuterią z metali szlachetnych decyduje ustawa Prawo probiercze z 1 kwietnia 2011 roku. Wprowadza ona zasady i warunki wprowadzania do obrotu wyrobów z metali szlachetnych oraz obrotu nimi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powołuje oraz organizuje zasady działania organów i sprawowanie nadzoru nad obrotem metalami szlachetnymi w Polsce. Nakazuje znakowania przez podmioty obracające metalami szlachetnymi, w taki sposób, aby mieć pewność, że biżuteria będzie miała określone parametry. Najważniejszy parametr to próba metalu szlachetnego.
O czym mówi nam próba biżuterii oraz cecha probiercza?
- Zawartość metalu szlachetnego w wyrobie określa się próbą. Wyrób odpowiada danej próbie, jeżeli zawartość metalu szlachetnego nie jest mniejsza od przewidzianej dla danej próby.
- Przy określaniu zawartości metali szlachetnych w wyrobach nie dopuszcza się tolerancji ujemnej.
Konkretna liczba z tabeli oraz przypisany do niej znak graficzny (cecha) informują, z jaką próbą oraz rodzajem metalu mamy styczność. Liczba charakteryzuje z jaką ilością podstawowego metalu w biżuterii mamy do czynienia. Przykładowo próba 585 będzie nas informować, że mamy do czynienia co najmniej z 585 jednostkami na 1000 jednostek stopu zakupionej biżuterii (585/1000, gdzie 585 to wartość złota w próbie). Warto więc zauważyć, że ustawa określa próby, a nie liczby karatów, ponieważ próba dokładniej charakteryzuje ilość złota/srebra/platyny w biżuterii.
Należy również zaznaczyć, że ilość jednostek złota w danej próbie może odbiegać od podanej wartości. Zachodzi to do góry skali, nigdy w dół, co mogłoby narazić sprzedawcę na karne konsekwencje. Należy pamiętać, że ustawodawca zwalnia z cechowania i nabijania próby, która w przypadku złotej biżuterii waży poniżej 1 grama, a w przypadku srebrnej biżuterii poniżej 5 gramów. Warto dlatego zwrócić uwagę na potrzebę posiadania bardzo dokładnych wag, które z dokładnością do jednej setnej lub nawet jednej tysięcznej grama potrafią zważyć dany produkt.
Wyroby z metali szlachetnych mogą być wprowadzane do obrotu i być przedmiotem obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Warunkiem jest spełnienie co najmniej 1 z następujących warunków:
- są oznaczone:
a) polskimi cechami probierczymi,
b) cechami probierczymi, których obowiązek uznawania wynika z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych,
c) cechami probierczymi, na podstawie których dopuszczono wyroby z metali szlachetnych do obrotu w państwach członkowskich Unii Europejskiej i w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Republice Turcji.
2) posiadają świadectwo badania.
Definicje ustawowe:
Cecha probiercza – prawnie chroniony znak urzędowy potwierdzający zawartość metalu szlachetnego w wyrobie.
Próba – stosunek masy czystego metalu szlachetnego zawartego w stopie do masy stopu wyrażony w częściach tysięcznych